Who needs nurseries and why? Selected arguments of the public debate on nursery care in Poland after 1989 in relation to parents’ opinions on this form of care for children under 3 years of age
https://doi.org/10.31971/2299-2332.2023.18.4
Słowa kluczowe:
cele polityki rodzinnej, żłobek, opieka instytucjonalna nad dzieckiem do lat 3, debata publiczna, opinia rodziców, program Maluch plusAbstrakt
W polskiej polityce rodzinnej zmienność preferencji decydentów jest łatwo zauważalna, zwłaszcza w przypadku żłobków, które – jak wskazuje ciągły dyskurs publiczny na temat ich oceny - mają tyle samo zwolenników, co przeciwników. W tekście podjęto próbę identyfikacji głównych czynników zmian w tej części polityki rodzinnej, która dotyczy rozwoju instytucjonalnej opieki nad małym dzieckiem w ostatnich trzydziestu latach. W drugiej części artyku i artykułu, opartej na wynikach badań empirycznych, przedstawiono opinie rodziców korzystających z usług żłobków w porównaniu z innymi formami opieki nad małym dzieckiem. W konkluzji wskazano rozwiązania, które – w opinii rodziców – powinny zostać wdrożone, aby wspierać rodziny w realizacji zadań opiekuńczych.
Bibliografia
Balcerzak-Paradowska, Bożena, Marek Bednarski, Dorota Głogosz, Przemysław Kusztelak, Anna Ruzik-Sierdzińska. Przedsiębiorczość kobiet w Polsce [Women’s entrepreneurship in Poland]. Warszawa: PARP, 2011.
Balcerzak-Paradowska, Bożena. Rodzina i polityka rodzinna na przełomie wieków. Przemiany, zagrożenia, potrzeba działań [The family and family policy at the turn of the century. Transitions, threats, need for action]. Warszawa: IPiSS, 2004.
Barcelona goals. Developing childcare facilities in Europe for sustainable and inclusive growth, European Commission, COM(2013).322.fi nal, Bruksela 2002.
Bosiacki, Adam, Hubert Izdebski, Aleksander Nelicki, Igor Zachariasz. Nowe zarządzanie publiczne i public governance w Polsce i w Europie [New public management and public governance in Poland and Europe]. Warszawa: Liber, 2010.
Chłoń-Domińczak, Agnieszka, Iga Magda. Opieka nad dziećmi do lat 3 w Polsce – diagnoza oraz rekomendacje dotyczące zmian [Care for children under 3 in Poland – diagnosis and recommendations for changes]. Warszawa: Kancelaria Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej, 2013.
Cieślik-Florczyk, Małgorzata. „Problemy współczesnej kobiety w kontekście wizerunku kreowanego przez programy wyborcze partii politycznych z 2011 roku” [„Problems of modern woman in the context of image created by political parties’ election programs in 2011”]. Świat Idei i Polityki 12 (2013): 11–25.
Coupland, Douglas. Pokolenie X [X Genaration]. Warszawa: Pruszyński i Ska, 1999.
Dobry Klimat dla Rodziny. Program Polityki Rodzinnej Prezydenta RP [A Good Climate for Families. Presidential Programme on Family Policy]. Warszawa: Kancelaria Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, 2013.
Durasiewicz, Arkadiusz. „Analiza programów polityki rodzinnej w latach 1997–2013” [„Analysis of family policy programs in the years 1997–2013”], Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu nr 456 (2016), DOI: 10.15611/pn.2016.456.01.
Głogosz, Dorota. „Organizacja i funkcjonowanie pozarodzinnej opieki nad dziećmi w krajach UE. Kierunki zmian” [„Organization and functioning of non-family childcare in EU countries. Directions of change”], In: Kierunki zmian w systemie instytucjonalnej opieki nad dzieckiem w Polsce [Directions of change in the system of institutional childcare in Poland], ed. Cecylia Sadowska-Snarska. Białystok: WSE w Białymstoku, 2008.
Głogosz, Dorota. Mama, niania czy żłobek? Preferencje, opinie i potrzeby rodziców dotyczące różnych form opieki nad małym dzieckiem [Mom, Nanny or Nursery? Preferences, opinions and needs of parents concerning various forms of care for a young child], accessed 20.02.2023, https://www.ipiss.com.pl/aktualnosci/mama-niania-czy-zlobek-opinie-potrzeby-i-preferencje-rodzicow-dotyczace-form-opieki-nadmalym-dzieckiem-w-polsce-dorota-glogosz.pdf.
Golinowska, Stanisława. Polityka społeczna. Koncepcje – instytucje – koszty [Social Policy. Concepts – institutions – costs]. Warszawa: PWE, 2000.
Grabowski, Marek, ed. Kryzys rodziny. Diagnoza, rozwiązania, profi laktyka [Family Crisis. Diagnosis, Solutions, Prevention]. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Wymiaru Sprawiedliwości, 2019.
GUS. Oświata i wychowanie w roku szkolnym 2020/2021 [Education in the 2020/2021 school year]. Warszawa – Gdańsk: Główny Urząd Statystyczny, 2021.
GUS. Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej 2000 [Statistical Yearbook of the Republic of Poland 2000]. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2001.
GUS. Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej 2001 [Statistical Yearbook of the Republic of Poland 2001]. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2002.
GUS. Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej 2011 [Statistical Yearbook of the Republic of Poland 2011]. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2011.
GUS. Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej 2015 [Statistical Yearbook of the Republic of Poland 2015]. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2016.
GUS. Rocznik Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej 2022 [Statistical Yearbook of the Republic of Poland 2022]. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny, 2023.
Guzikowska, Patrycja. „Polityka pronatalistyczna w świetle katolickiej nauki społecznej”, Fides, Ratio Et Patria. Studia Toruńskie No. 16 (2023): 49–71, https://doi.org/10.56583/frp.2046.
Informacja na temat funkcjonowania żłobków w latach 2001–2011 [Information on the functioning of nurseries in 2001–2011]. Warszawa: MPiPS, 2012.
Kamerman, Sheila, B. O polityce rodzinnej: defi nicje, zasady, praktyka [On family policy: defi nitions, principles, practice]. Warszawa: IPiSS, 1994.
Kotowska, Irena, Elżbieta. „Uwagi o urodzeniach i niskiej dzietności w Polsce oraz polityce rodzinnej wspierającej prokreację” [„Comments on births and low fertility in Poland and family policies in support of procreation”]. Studia Demograficzne 2(176) (2019): 11–29, https://doi.org/10.33119/SD.2019.2.1.
KPRP, Jak wspierać odpowiedzialne rodzicielstwo? Forum Debaty Publicznej: Solidarne Państwo – Bezpieczna Rodzina [How to support’ responsible parenthood? Public Debate Forum: Solidary State – Safe Family]. Warszawa: Kancelaria Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, 2013.
Kryńska, Elżbieta. Polityka państwa na rynku pracy w Polsce w latach dziewięćdziesiątych [State policy on the labour market in Poland in the 1990s]. Warszawa: IPiSS, 1998.
List otwarty w sprawie opieki nad dziećmi do lat 3. [Open letter on child care for children under 3 years of age]. Accessed 16.11.2023. https://ekai.pl/dokumenty/list-otwarty-w-sprawie-opieki-nad-dziecmi-dolat-3/
Magda, Iga. Jak zwiększyć aktywność zawodową kobiet w Polsce? [How to increase the labour force participation of women in Poland?]. Accessed 20.11.2023. https://ibs.org.pl/app/uplo0ads/2020/01/IBS0PP00102020_PL.pdf.
Muczyński, Maciej, Małgorzata Żynel. „Elastyczne przedszkole i żłobek – model placówki samorządowej dostosowanej do potrzeb rodziców” [„Flexible kindergarten and nursery – model of local government institution adjusted to parents’ needs”], In: System of institutional child care in terms of reconciliation of professional and family life, ed. Cecylia Sadowska-Snarska. Białystok: WSE w Białymstoku, 2007.
NIK. Koordynacja polityki rodzinnej w Polsce. Informacja o wynikach kontroli [Coordination of family policy in Poland. Information on audit results]. Warszawa: Najwyższa Izba Kontroli, 2015.
Olek, Magdalena. W drodze do lepszego modelu opieki nad małymi dziećmi [On the way to a better model of care for young children]. Waszawa: Fundacja Instytut Kultury Prawnej Ordo Iuris, 2020.
Ordinance Minister of Family And Social Policy of September 19, 2023 on standards of care for children under 3 years of age, Journal of Laws of 2023, item 2121.
Osiński, Joachim. „Anatomia sfery publicznej i przestrzeni publicznej a kształtowanie polityki publicznej w państwie” [„Anatomy of the public sphere and public space and the formation of public policy in the state”], In: Polityka publiczna, Teoria. Jakość. Dobre praktyki [Public Policy. Theory. Quality. Good practices]. Warszawa: Oficyna Wydawnicza SGH, 2016.
Program „Polityka Prorodzinna Państwa”, przyjęty w dniu 3 XI 1999 r. przez Radę Ministrów [State Family Policy Programme, adopted by the Council of Ministers 3 XI 1999]. Accessed 16.12.2023. https://www.srk.opoka.org.pl/srk/srk_pliki/dokumenty/pppp1.html.
Program Polityki Rodzinnej [„Programme for the Family”]. Przegląd Rządowy 8–9 (1997): 227–230.
Prorok, Lucyna. Polityka rodzinna w Polsce 1918–2020 [Family policy in Poland 1918–2020]. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, 2021.
Rościszewska-Woźniak, Monika, ed. Standardy jakości opieki i wspierania rozwoju dzieci do lat 3. żłobek [Quality standards of care and support of children’s development up to the age of 3. nursery]. Warszawa: Fundacja Rozwoju Dzieci J.A. Komeńskiego Comenius, 2017.
Rymsza, Marek, ed. Reformy społeczne. Bilans dekady [Social Reforms. Balance of a decade]. Warszawa: Instytut Spraw Publicznych, 2004.
Rymsza, Marek. „Polityka rodzinna: cele, wartości, rozwiązania – w poszukiwaniu konsensualnego programu” [„Family policy: goals, values, solutions – in search of a consensual programme”]. Studia BAS 1(45) (2016): 55–76.
Sadowska-Snarska, Cecylia. „Koncepcja równowagi praca – życie w kontekście zmian zachodzących w sferze ekonomicznej i społecznej” [„The concept of work-life balance in the context of ongoing changes in the economic and social sphere”], In: Relacje praca – życie pozazawodowe drogą do zrównoważonego rozwoju jednostki [Work-non-work life relations as a path to sustainable development of the individual], ed. Renata Tomaszewska-Lipiec. Bydgoszcz: Wyd. Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, 2014.
Sakowicz, Marcin. „Analiza polityki publicznej z wykorzystaniem modelu cyklu działań publicznych jako narzędzia poprawy jakości działania we współczesnym państwie” [„Analysis of public policy using the model of public action cycle as a tool for improving the quality of action in the modern state”], In: Polityka publiczna, Teoria. Jakość. Dobre praktyki [Public Policy. Theory. Quality. Good practices]. Warszawa: Ofi cyna Wydawnicza SGH, 2016.
Sobkowiak, Monika. „Dokąd zmierza przedszkole? Dobre praktyki nastawione na rozwijanie kompetencji XXI wiek” [„Where is the kindergarten going? Good practices focused on developing 21st century competences”]. Humanities and Cultural Studies No. 3(2) (2022): 151–161. https://doi.org/10.55225/hcs.400.
Sobociński, Maciej. „Kierunki polityki państwa wobec rodziny w latach 1989–2015” [„Overview of the Polish family policy in 1989–2015”]. Studia BAS 1(45) (2016): 31–54.
Sprawozdania z wykonywania zadań z zakresu opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 w latach 2011–2022 [Reports on the performance of tasks in the fi eld of care for children aged up to 3 years in 2011–2022]. Warszawa: MPiPS/MRiPS, 2023.
Szczepaniak-Sienniak, Joanna. „Polityka rodzinna państwa we współczesnej Polsce” [„State family policy in contemporary Poland”]. Społeczeństwo i Ekonomia 2(4) (2015): 100–115.
Szczudlińska-Kanoś, Agnieszka. Polska polityka rodzinna w okresie przemian Kontekst krajowy i międzynarodowy [Polish family policy in transition National and international contexts]. Kraków: Uniwersytet Jagielloński, 2019.
Szelewa, Dorota. Polityka opieki nad małym dzieckiem: usługi edukacyjno-opiekuńcze a instrumenty pieniężne [Care policy for a small child: educational and care services versus monetary instruments]. Accessed 16.11.2023. http://www.batory.org.pl/upload/files/Programy%20operacyjne/Forum%20Idei/Internet_Polityka%20opieki%20nad%20malym%20dzieckiem.pdf.
Szukalski, Piotr. „Przemiany rodziny – wyzwania dla polityki rodzinnej. Artykuł dyskusyjny” [„Transforming the Family – Challenges for Family Policy. Discussion Paper”]. Polityka Społeczna 8(2007): 50–53.
Szukalski, Piotr. „System opieki nad małym dzieckiem we współczesnej Francji” [„The childcare system in modern France”], In: Kierunki zmian w systemie instytucjonalnej opieki nad dzieckiem w Polsce [Directions of change in the system of institutional childcare in Poland], ed. Cecylia Sadowska-Snarska. Białystok: WSE w Białymstoku, 2008.
Tymoteusz, Zych, Karolina Dobrowolska, Olaf Szczypiński, ed. Jakiej polityki rodzinnej potrzebuje Polska? [What family policy – does Poland need?]. Warszawa: Fundacja Instytut Kultury Prawnej Ordo Iuris, 2015.
Wolniewicz-Slomka, Klaudia. „Między pracą a rodziną – opieka nad najmłodszym dzieckiem w debacie prasowej” [“Between work and family – taking care of the youngest children as presented in the press”]. Szkoła – Zawód – Praca No. 2 (2021): 201–221.
Założenia polityki ludnościowej Polski 2012 [Population policy assumptions of Poland 2012]. Warszawa, Rządowa Rada Ludnościowa, 2012.
Zych, Tymoteusz, Karolina Dobrowolska, Olaf Szczypiński, eds. Jakiej polityki rodzinnej potrzebuje Polska? [What family policy – does Poland need?]. Warszawa: Fundacja Instytut Kultury Prawnej Ordo Iuris, 2015.
Pobrania
Opublikowane
Wersje
- 14.07.2024 - (2)
- 30.12.2023 - (1)
