NHS, Polacy i Brexit. Opieka zdrowotna w Zjednoczonym Królestwie
Słowa kluczowe:
Brexit, prawa socjalne, system opieki zdrowotnej, Narodowa Służba Zdrowia, NHSAbstrakt
Proces wystąpienia Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej (Brexit) przyniesie z pewnością różnorakie konsekwencje dla jego mieszkańców, w tym dla przebywających w Zjednoczonym Królestwie Polaków. Prawa, z których korzystają polscy obywatele, staną się bowiem przedmiotem negocjacji w ramach Brexitu, zwłaszcza że nie posiadają one statusu „praw nabytych” w rozumieniu prawa międzynarodowego. Warto przyjrzeć się tej perspektywie z punktu widzenia uprawnień socjalnych Polaków w Zjednoczonym Królestwie, na przykład w zakresie ochrony zdrowia. Celem opracowania jest syntetyczne przedstawienie obecnego stanu brytyjskiego (angielskiego) systemu opieki zdrowotnej. Obecnie nie można przesądzić o wyniku negocjacji, ale można stwierdzi że brak porozumienia byłby ich zdecydowanie negatywnym rezultatem.
Bibliografia
Beyeler M., Introduction: a comparative study of the OECD and European welfare states, [w:] K. Armingeon, M. Beyeler (red.), The OECD and European welfare states, Edward Elgar, Cheltenham-Northampton 2004.
Bińczycka-Majewska T., Ubezpieczenie zdrowotne, [w:] L. Florek (red.), Encyklopedia prawa pracy i ubezpieczeń społecznych. Komentarz do instytucji prawnych, Dom Wydawniczy ABC, Warszawa 2002.
Bouget D., Convergence in the social welfare systems in Europe: From goal to reality, [w:] P. Taylor-Gooby (red.), Making a European welfare state? Convergence and confl icts over European social policy, Blackwell, Oxford 2004.
Burnett M., Ten years of PPP in the United Kingdom, „Contrats Publics” 2008, nr 81.
Cooper Ch., The charge of the soft brigade, „Politico” 2017, Vol. 3, No. 24.
Cylus J., Richardson E., Findley L., Longley M., O’Neill C., Steel D., Health systems in transition: United Kingdom. Health system review, European Observatory on Health Systems and Policies, Copenhagen 2015.
Fernández Tomás A., López Garrido D., The impact and consequences of Brexit on acquired rights of EU citizens living in the UK and British citizens living in the EU-27, European Parliament, Brussels 2017.
Geisen T., Państwo socjalne w okresie modernizmu. O powstaniu systemów zabezpieczenia społecznego w Europie, [w:] K. Kraus, T. Geisen, K. Piątek (red.), Państwo socjalne w Europie. Historia-rozwój-perspektywy, tłum. M. Bratkowska-Zariczna, P. Zariczny, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2008.
Golinowska S., Florek L., Orłowski W., Uścińska G., Wratny J., Polityka społeczna Unii Europejskiej i jej konsekwencje dla Polski, IPiSS, Warszawa 1999.
Goodman J.C., Musgrave G.L., Herrick D.M., Jak uzdrowić służbę zdrowia? Raport o światowych systemach opieki zdrowotnej, tłum. J.M. Fijor, Fijorr Publishing Company, Warszawa 2008.
Górski M., System sądowniczy Unii Europejskiej [w:] A. Wyrozumska (red.), System ochrony prawnej w Unii Europejskiej, Instytut Wydawniczy EuroPrawo, Warszawa 2009, s. 2–3.
Gundt N., EU activation policy and its effects on the fundamental social right to work, „European Journal of Social Law” 2013, No. 2
House of Lords, European Union Select Committee, Brexit: acquired rights, House of Lords, London 2016.
Jędrasik-Jankowska I., Pojęcia i konstrukcje prawne ubezpieczenia społecznego, wyd. 6, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2014.
Jędrasik-Jankowska I., Ubezpieczenie społeczne. Część ogólna, Wydawnictwo LexisNexis, Warszawa 2003.
Jończyk J., Trudna modernizacja opieki zdrowotnej w Niemczech i w Zjednoczonym Królestwie, „Praca i Zabezpieczenie Społeczne” 2006, nr 6.
Juszczyk G., Czabanowska K., Whitfi eld M., Zdrowie publiczne i system opieki zdrowotnej w Wielkiej Brytanii, [w:] K. Czabanowska, C. Włodarczyk (red.), Zatrudnienie w zdrowiu publicznym w Europie, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2004.
Kissimova-Skarbek K., Finansowanie opieki zdrowotnej, [w:] A. Czupryna et al. (red.), Zdrowie publiczne. Wybrane zagadnienia, Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne „Vesalius”, Kraków 2001, t. II.
Księżopolski M., Modele polityki społecznej, IPiSS, Warszawa 1999.
Kurzynowski A., Związki polityki społecznej z polityką gospodarczą, [w:] A. Kurzynowski (red.), Polityka społeczna, wyd. 3, Szkoła Główna Handlowa, Warszawa 2006.
Lach D.E., Dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne na tle rozwiązań przyjętych w systemach wybranych państw, „Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny” 2002, nr 4.
Lach D.E., Powiernicza technika realizacji zabezpieczenia społecznego, „Państwo i Prawo” 2009, nr 3.
Leowski J., Polityka zdrowotna i zdrowie publiczne, wyd. 3, Wydawnictwo CeDeWu, Warszawa 2010.
Lowe R., The Welfare State in Britain since 1945, wyd. 3, Palgrave, Basingstoke 2005.
Łuków P., Racjonowanie świadczeń a obowiązek troski o dobro pacjenta, „Prawo i Medycyna” 2004, nr 2.
Major T., Pawłowska B., Ubezpieczenie społeczne migrujących pracowników oraz osób prowadzących działalność gospodarczą, wyd. 2, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2010.
Manning N., Mutual admiration? OECD advice to the UK, [w:] K. Armingeon, M. Beyeler (red.), The OECD and European welfare states, Edward Elgar, Cheltenham-Northampton 2004.
Martonyi J., Brexit. Brexit?, Wilfried Martens Centre for European Studies, Brussels 2017.
von Maydell B., Burchardt K., Henke K.-D., Leitner R., Muggels R., Quanta M., Rauha, Verschraegen G., Żukowski M., Enabling Social Europe, Springer, Berlin 2006.
Mik C., Europejskie prawo wspólnotowe. Zagadnienia teorii i praktyki, t. 1, wyd. C.H. Beck, Warszawa 2000.
Misiński W., Modelowanie systemu powszechnych ubezpieczeń zdrowotnych w Polsce, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej we Wrocławiu, Wrocław 2007.
Paskalia V., Co-ordination of social security in the European Union: an overview of recent case law, „Common Market Law Review” 2009, Vol. 65, No. 3.
Plaňavová-Latanowicz J., Freedoms of the EU Internal Market: An Outline, [w:] D. Milczarek, A. Adamczyk, K. Zajączowski (red.), Introduction to European Studies: A New Approach to Uniting Europe, Centre for Europe, University of Warsaw, Warszawa 2013.
Saltman R.B., Dubois H.F.W., The Historical and Social Base of Social Health Insurance Systems, [w:] R.B. Saltman, R. Busse, J. Figueras
(red.), Social Health Insurance Systems in Western Europe, Open University Press, Maidenhead-New York 2004.
Sarnecki P., Wstęp, [w:] Ustawy ustrojowe Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, tłum. S. Kubas, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2010.
Scharf T., Polityka społeczna w Wielkiej Brytanii: od ustawy o ubogich do „trzeciej drogi”, [w:] K. Kraus, T. Geisen, K. Piątek (red.), Państwo socjalne w Europie. Historia-rozwój-perspektywy, tłum. M. Bratkowska-Zariczna, P. Zariczny, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2008.
Schulte B., Integracja europejska a ochrona socjalna, [w:] K. Kraus, T. Geisen, K. Piątek (red.), Państwo socjalne w Europie. Historia-rozwójperspektywy, tłum. M. Bratkowska-Zariczna, P. Zariczny, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2008.
Starmer K., Roosevelt’s Legacy: Human Rights after Brexit, „European Human Rights Law Review” 2017, No. 2.
Stec P., Powiernictwo w prawie polskim na tle porównawczym, Kantor Wydawniczy „Zakamycze”, Kraków 2005.
Rydzińska W., Jaki model współpracy z UE przyjmie Wielka Brytania? Analiza rynku pracy po Brexicie, „Prawo Europejskie w Praktyce” 2017, nr 1.
Strzelecka A., Makroekonomiczne uwarunkowania wydatków publicznych na ochronę zdrowia, [w:] J. Suchecka (red.), Finansowanie opieki zdrowotnej. Wybrane zagadnienia, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2011.
Szpor G., Ubezpieczenia w systemie zabezpieczenia społecznego, [w:] G. Szpor. (red.), System ubezpieczeń społecznych. Zagadnienia podstawowe, wyd. 5, Wydawnictwo LexisNexis, Warszawa 2009.
Śliwka M., Gałęska-Śliwka A., Limitowanie dostępu do świadczeń zdrowotnych w państwach common law, „Państwo i Prawo” 2009, nr 4.
Świątkowski A.M., Europejskie prawo socjalne, Dom Wydawniczy ABC, Warszawa 1998–2000, t. I–III.
Świątkowski A.M., Ustrojowe granice gwarancji prawa do zabezpieczenia społecznego, „Palestra” 2011, nr 7–8.
Uścińska G., Europejska Karta Ubezpieczenia Zdrowotnego – unijny dokument ubezpieczenia zdrowotnego, „Polityka Społeczna” 2006, nr 3.
Uścińska G., Świadczenia z zabezpieczenia społecznego w regulacjach międzynarodowych i polskich, IPiSS, Warszawa 2005.
Uścińska G., Zabezpieczenie społeczne osób korzystających z prawa do przemieszczania się w UniiEuropejskiej, Wydawnictwo Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2013.
Wendt C., Grimmeisen S., Rothgang H., Convergence or Divergence of OECD Health Care Systems, [w:] B. Cantillon, I. Marx (red.), International Cooperation in Social Security, Intersentia, Antwerp-Oxford-New York 2005.
Włodarczyk C., Poździoch S., Systemy zdrowotne. Zarys problematyki, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2001.
Wyrozumska A., Zasady działania Unii Europejskiej, [w:] J. Barcz, M. Górka, A. Wyrozumska, Instytucje i prawo Unii Europejskiej, wyd. 2, Wydawnictwo LexisNexis, Warszawa 2011.
STRONY INTERNETOWE
http://www.politykazdrowotna.com/10334,beda-zmiany-w-zasadach-opieki-zdrowotnej-dla-polakow-w-uk, pobrano 24.04.2017.
http://www.politykazdrowotna.com/16119,brytyjskie-szpitale-maja-886-mn-funtow-deficytu, pobrano 24.04.2017
http://www.gov.uk/government/organisations/department-of-health, pobrano 30.04.2017.
https://www.gov.uk/government/organisations/public-health-england, pobrano 30.04.2017.
http://www.legislation.gov.uk, pobrano 30.04.2017.
http://www.nhs.uk/Healthcosts/Pages/Abouthealthcosts.aspx, pobrano 30.04.2017.
http://www.nhs.uk/NHSEngland/AboutNHSservices/Emergencyandurgentcareservices/Pages/Walk-incentresSummary.aspx, pobrano 30.04.2017.
http://www.nhs.uk/NHSEngland/thenhs/nhshistory/Pages/NHShistory1990s.aspx, pobrano 30.04.2017.
http://www.england.nhs.uk/about/structure/, pobrano 30.04.2017.
OECD Health Data 2015, http://stats.oecd.org/index.aspx?DataSetCode=HEALTH_STAT, pobrano 09.05.2017.
http://www.politykazdrowotna.com/16596,uk-pogarsza-sie-sytuacja-w-sektorze-zdrowia, pobrano 09.05.2017.
http://www.biznes.onet.pl/wiadomosci/ue/brexit-polacy-chca-zdazyc-z-wyjazdem/s0hh1v, pobrano 10.05.2017.
http://www.politykazdrowotna.com/10663,uk-czy-nhs-po-brexicie-bedzie-mial-problem-z-kadrami-medycznymi, pobrano 10.05.2017.
http://www.telegraph.co.uk/news/2016/06/24/nigel-farage-350-million-pledge-to-fund-the-nhs-was-a-mistake/, pobrano 10.05.2017.
http://www.politykazdrowotna.com/18486,uk-po-brexicie-zabraknie-pielegniarek, pobrano 15.05.2017, http://www.politykazdrowotna.com/14931,nhs-walczy-o-lekarzy-z-polski, pobrano 16.05.2017.
http://biznes.onet.pl/wiadomosci/ue/polacy/w/wielkiej/brytanii/po/brexicie/fv9wbf, pobrano 30.05.2017. https://www.dpanews.de/views/b2b/thema-details.jsf?nh=2afuhc.3&pm4j={„sec”:”DPA_INSIGHT_EN”,”cat”:”INSIGHT_HOME- ”,”moid”:53600568}, pobrano 31.05.2017.
http://wiadomosci.onet.pl/swiat/londyn-polakom-nie-spieszy-sie-z-powrotami-do-polski/r43xt1, pobrano 8.06.2017.
http://wiadomosci.onet.pl/swiat/pierwsza-runda-rozmow-o-brexicie-wygrana-przez-unie/wf0mj9g, pobrano 20.06.2017.
http://www.bbc.com/news/uk-politics-40345280, pobrano 21.06.2017.
AKTY PRAWNE
Europejska konwencja o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności z 4 listopada 1950 r. (DzU 1993, nr 61, poz. 284 z późn. zm.).
Europejska karta społeczna z 18 października 1961 r. (DzU 1999, nr 8, poz. 67 z późn. zm.).
Traktat o Unii Europejskiej z 7 lutego 1992 r. (tekst jedn. Dz.U. C 326 z 26.10.2012, s. 13).
Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej z 25 marca 1957 r. (tekst jedn. Dz.U. C 326 z 26.10.2012, s. 47).
Karta praw podstawowych Unii Europejskiej z 7 grudnia 2000 r. (tekst jedn. Dz.U. C z 26.10.2012, s. 391).
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 492/2011 z 5 kwietnia 2011 r. w sprawie swobodnego przepływu pracowników wewnątrz Unii (Dz.U. L 141 z 27.5.2011, s. 1).
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2004/38/WE z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium państw członkowskich, zmieniającą rozporządzenie nr 1612/68/EWG i uchylającą dyrektywy nr 62/22/EWG, 68/360/EWG, 72/194/EWG, 73/148/EWG, 75/34/EWG, 75/ 35/EWG, 90/364/EWG, 90/365/EWG i 93/96/EWG (Dz.U. L 158 z 30.4.2004, s. 77 z późn. zm.).
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2006/123/WE z 13 grudnia 2006 r. w sprawie usług na rynku wewnętrznym (Dz.U. L 376 z 27.12.2006, s. 36).
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2011/24/UE z 9 marca 2011 r. w sprawie stosowania praw pacjenta w transgranicznej opiece zdrowotnej (Dz.U. L 88 z 4.4.2011, s. 45).
Wyrok Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości z 16 maja 2006 r. w sprawie Yvonne Watts v. Bedford Primary Care Trust (sygn. akt C-372/04 - Zb. Orz. 2006, s. I–4325).
Ustawa o prawach człowieka z 1998 r. (Human Rights Act).
Ustawa o opiece zdrowotnej i społecznej z 2012 r. (Health and Social Care Act).
Rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych (Secretary of State for the Home Department) – Przepisy imigracyjne dotyczące Europejskiego Obszaru Gospodarczego z 2006 r. (Immigration (European Economic Area) Regulations).
