Polscy młodzi bogowie? Brexit a brytyjski system emerytalny i zabezpieczenie społeczne Polaków w zakresie emerytur w Zjednoczonym Królestwie
Słowa kluczowe:
Brexit, prawa socjalne, zabezpieczenie społeczne, emerytury, brytyjski system emerytalnyAbstrakt
Proces wystąpienia Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej z Unii Europejskiej (Brexit) przyniesie różne konsekwencje dla mieszkających tam Polaków. Prawa, z których nasi obywatele korzystają, niestety nie posiadają statusu „praw nabytych” w rozumieniu prawa międzynarodowego. Dlatego są przedmiotem negocjacji w ramach tego procesu. Celem opracowania jest syntetyczne przedstawienie obecnego stanu brytyjskiego systemu zabezpieczenia społecznego w odniesieniu do świadczeń emerytalnych Polaków. Brak porozumienia w zakresie zabezpieczenia społecznego w procesie negocjacji będzie miał negatywne konsekwencje dla Polaków przebywających w Wielkiej Brytanii. Istnieją jednak podstawy do ostrożnego optymizmu w kwestii gwarancji utrzymania posiadania omawianych praw.
Bibliografia
Beyeler M., Introduction: a comparative study of the OECD and European welfare states, [w:] K. Armingeon, M. Beyeler (red.), The OECD and European welfare states, Edward Elgar, Cheltenham-Northampton 2004.
Bińczycka-Majewska T., Koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego w Unii Europejskiej, Kantor Wydawniczy „Zakamycze”, Kraków 1999.
Blundell R., Emmerson C., Fiscal Effects of Reforming the UK State Pension System, [w:] J. Gruber, D.A. Wise (red.), Social Security Programs and Retirement around the World, University of Chicago Press, Chicago-London 2007.
Bridgen P., Meyer T., Private pensions versus social inclusion? Citizens at risk and the new pensions orthodoxy, [w:] P. Bridgen, T. Meyer, B. Riedmüller (red.), Private pensions versus social inclusion? Non-state provision for citizens at risk in Europe, Edward Elgar, Cheltenham-Northampton 2007.
Bridgen P., Meyer T., The British pensions system and social inclusion, [w:] P. Bridgen, T. Meyer, B. Riedmüller, red. Private pensions versus social inclusion? Non-state provision for citizens at risk in Europe, Edward Elgar, Cheltenham-Northampton 2007.
Burnett M., Ten years of PPP in the United Kingdom, „Contrats Publics” 2008, No. 81.
Czepulis-Rutkowska Z., Wybrane problemy systemów emerytalnych a międzynarodowe trendy zmian, „Polityka Społeczna” 2016, nr tematyczny 1.
Eichenhofer E., Fundamental social rights: New forms of regulation and governance, „European Journal of Social Law” 2013, No. 2.
Fernández Tomás A., López Garrido D., The impact and consequences of Brexit on acquired rights of EU citizens living in the UK and British citizens living in the EU-27, European Parliament, Brussels 2017.
Golinowska S., Ewolucja i kierunki reform bazowych systemów emerytalno-rentowych w świecie, [w:] S. Golinowska (red.), Bazowe systemy emerytalne, tom I, IPiSS, Warszawa 1993.
Golinowska S., Podobieństwa i różnice uzupełniających i dodatkowych systemów emerytalnych w świecie, [w:] S. Golinowska (red.), Dodatkowe systemy emerytalne w świecie, IPiSS, Warszawa 1994.
Gruber J., Wise D.A., Introduction, [w:] J. Gruber, D.A. Wise (red.), Social Security Programs and Retirement around the World, University of Chicago Press, Chicago-London 2007.
Gundt N., EU activation policy and its effects on the fundamental social right to work, „European Journal of Social Law” 2013, No. 2.
Huffschmid J., Economic Policy for a Social Europe, Palgrave Macmillan, Basingstoke-New York 2005.
Jędrasik-Jankowska I., Pojęcia i konstrukcje prawne ubezpieczenia społecznego, wyd. 6, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2014.
Jędrasik-Jankowska I., Ubezpieczenie społeczne. Część ogólna, Wydawnictwo LexisNexis, Warszawa 2003.
Kalina-Prasznic U., Ochrona ryzyka starości a odrzucone paradygmaty społecznego ubezpieczenia emerytalnego, „Polityka Społeczna” 2011, nr 4.
Kochskaemper S., Pimpertz J., Live Long and Prosper? Demographic Change and the Implications of Europe’s Pensions Crisis, Wilfried Martens Centre for European Studies, Brussels 2015.
Koćwin J., Infl acja, [w:] U. Kalina-Prasznic (red.), Leksykon polityki gospodarczej, wyd. 2, Oficyna Ekonomiczna, Kraków 2005.
Komisja Europejska, Biała Księga. Plan na rzecz adekwatnych, bezpiecznych i stabilnych emerytur, Bruksela 2012.
Krywult-Albańska M., Profi l demografi czny polskich imigrantów poakcesyjnych w Wielkiej Brytanii, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Sociologica IV” 2012, Vol. 2.
Lach D.E., Powiernicza technika realizacji zabezpieczenia społecznego, „Państwo i Prawo” 2009, nr 3.
Manning N., Mutual admiration? OECD advice to the UK, [w:] K. Armingeon, M. Beyeler (red.), The OECD and European welfare states, Edward Elgar, Cheltenham-Northampton 2004.
Marier P., Pension Politics. Consensus and social confl ict in ageing societies, Routledge / European University Institute, London-Florence 2008.
Martonyi J., Brexit. Brexit?, Wilfried Martens Centre for European Studies, Brussels 2017.
von Maydell B., Burchardt K., Henke K.-D., Leitner R., Muggels R., Quanta M., Rauhala P.-L., Verschraegen G., Żukowski M., Enabling Social Europe, Springer, Berlin 2006.
Mullen T., Devolution of Social Security, „Edinburgh Law Review” 2016, Vol. 42, No. 3.
de Neubourg Ch., Castonguay J., Ranking Orders: Performance Indicators for Social Protection Systems, [w:] B. Cantillon, I. Marx (red.), International Cooperation in Social Security, Intersentia, Antwerp-Oxford-New York 2005.
Nyce S.A., Schieber S.J., Ekonomiczne konsekwencje starzenia się społeczeństw, tłum. A. Kliber, P. Kliber, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2011.
Olszewska M., Prawo do emerytury w systemie zdefi niowanego świadczenia, [w:] T. Bińczycka-Majewska, (red.), Konstrukcje prawa emerytalnego, Kantor Wydawniczy „Zakamycze”, Kraków 2003.
Overbye E., “Everyone Has the Right to Social Security” – Yeah, in Your Dreams, [w:] B. Cantillon, I. Marx (red.), International Cooperation in Social Security, Intersentia, Antwerp-Oxford-New York 2005.
Plaňavová-Latanowicz J., Freedoms of the EU Internal Market: An Outline, [w:] D. Milczarek, A. Adamczyk, K. Zajączowski (red.), Introduction to European Studies: A New Approach to Uniting Europe, Centre for Europe, University of Warsaw, Warszawa 2013.
Ravelli F., The ECJ and supplementary pensions discrimination in EU law, „European Journal of Social Law” 2012, No. 1.
Sarnecki P., Wstęp, [w:] Ustawy ustrojowe Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, tłum. S. Kubas, Wydawnictwo Sejmowe, Warszawa 2010.
Scharf T., Polityka społeczna w Wielkiej Brytanii: od ustawy o ubogich do „trzeciej drogi”, [w:] K. Kraus, T. Geisen, K. Piątek (red.), Państwo socjalne w Europie. Historia-rozwój-perspektywy, tłum. M. Bratkowska-Zariczna, P. Zariczny, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, Toruń 2008.
Stec P., Powiernictwo w prawie polskim na tle porównawczym, Kantor Wydawniczy „Zakamycze”, Kraków 2005.
Schulze I., Moran M., United Kingdom: Pension Politics in an Adversarial System, [w:] E.M. Immergut, K.M. Anderson, I. Schulze, The Handbook of West European Pension Politics, Oxford University Press, Oxford-New York 2007.
Sowiński T., Finanse ubezpieczeń emerytalnych, Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2009.
Szpor G., Ubezpieczenia w systemie zabezpieczenia społecznego, [w:] G. Szpor. (red.), System ubezpieczeń społecznych. Zagadnienia podstawowe, wyd. 5, Wydawnictwo LexisNexis, Warszawa 2009.
Ślebzak K., Prawo do emerytury w systemie zdefi niowanej składki, [w:] T. Bińczycka-Majewska (red.), Konstrukcje prawa emerytalnego, Kantor Wydawniczy „Zakamycze”, Kraków 2004.
Świątkowski A.M., Europejskie prawo socjalne, t. I–III, Dom Wydawniczy ABC, Warszawa 1998–2000.
Taylor-Gooby P., UK pension reform: A test case for a liberal welfare state?, [w:] G. Bonoli, T. Shinkawa (red.), Ageing and pension reform around the world, Edward Elgar, Cheltenham-Northampton 2005.
Tragaki A., Demographics: the vulnerable heel of the European Achilles, „European View” 2014, No. 2.
Uścińska G., Regulacje UE oraz orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości UE w zakresie równego traktowania w systemach emerytalnych, „Polityka Społeczna” 2012, nr 10.
Uścińska G., Ryzyko jako przesłanka ochrony w systemie zabezpieczenia społecznego, „Polityka Społeczna” 2013, nr 11–12.
Uścińska G., Świadczenia z zabezpieczenia społecznego w regulacjach międzynarodowych i polskich, IPiSS, Warszawa 2005.
Uścińska G., Zabezpieczenie społeczne osób korzystających z prawa do przemieszczania się w Unii Europejskiej, Wydawnictwo Wolters Kluwer Polska, Warszawa 2013.
Vartiainen J., The future of the European welfare states: the intriguing role of demography?, „European View” 2017, No. 1.
Żarnowski J., Społeczeństwa XX wieku, Ossolineum, Wrocław 1999.
Żukowski M., Dodatkowe – zakładowe i indywidualne – systemy emerytalne w Wielkiej Brytanii, [w:] S. Golinowska (red.), Dodatkowe systemy emerytalne w świecie, IPiSS, Warszawa 1994.
Żukowski M., Państwowy system emerytalny w Wielkiej Brytanii, [w:] S. Golinowska (red.), Bazowe systemy emerytalne. Rozwiązania krajów zachodnich, tom I, IPiSS, Warszawa 1993.
Żukowski M., System emerytalny w Wielkiej Brytanii, [w:] T. Szumlicz, M. Żukowski (red.), Systemy emerytalne w krajach Unii Europejskiej, Wydawnictwo Twigger, Warszawa 2004.
STRONY INTERNETOWE
http://wiadomosci.onet.pl/swiat/brytyjski-urzad-statystyczny-ponad-milion-polakow-w-wielkiej-brytanii/sslqs6g, pobrano 24.08.2017.
http://ec.europa.eu/eurostat/statistics- explained/index.php/Migration_and_migrant_population_statistics/pl, pobrano 29.08.2017.
https://www.gov.uk/government/organisations/department-for-work-pensions, pobrano 31.08.2017.
http://www.thepensionsregulator.gov.uk/, pobrano 31.08.2017.
http://www.bbc.co.uk/news/business-15127835, pobrano 13.09.2017.
http://europa.eu/rapid/press-release_IP-17-1405_pl.htm, pobrano 23.09.2017.
https://www.gov.uk/government/speeches/pms-fl orence-speech-a-new-era-of-cooperation-and-partnership-between-the-ukand-the-eu, pobrano 23.09.2017.
https://businessinsider.com.pl/wiadomosci/joyce-anelay-o-brexicie-i-polakach-na-w-wielkiej-brytanii/vx76pxd, pobrano 07.10.2017.
http://www.consilium.europa.eu/en/meetings/european-council/2017/10/19-20/, pobrano 20.10.2017.
AKTY PRAWNE
Traktat o Unii Europejskiej (TUE) z 7 lutego 1992 r. (tekst jedn. Dz.U. C 326 z 26.10.2012, s. 13).
Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej z 25 marca 1957 r. (tekst jedn. Dz.U. C 326 z 26.10.2012, s. 47).
Karta praw podstawowych UE (KPP) z 7 grudnia 2000 r. (tekst jedn. Dz.U. C z 26.10.2012, s. 391).
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 492/2011 z 5 kwietnia 2011 r. w sprawie swobodnego przepływu pracowników wewnątrz Unii (Dz.U. L 141 z 27.5.2011, s. 1).
Dyrektywa Rady nr 98/49 z 29 czerwca 1998 r. o zabezpieczeniu dodatkowych praw emerytalnych osób zatrudnionych i samozatrudnionych przemieszczających się wewnątrz Wspólnoty (Dz. Urz. WE z 1998 r., seria L, nr 209, s. 46).
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/50/UE z dnia 16 kwietnia 2014 r. w sprawie minimalnych wymogów służących zwiększeniu mobilności pracowników między państwami członkowskimi dzięki łatwiejszemu nabywaniu i zachowywaniu uprawnień do dodatkowych emerytur (Dz.U. L 128 z 30.4.2014, s. 1).
Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2004/38/WE z 29 kwietnia 2004 r. w sprawie prawa obywateli Unii i członków ich rodzin do swobodnego przemieszczania się i pobytu na terytorium Państw Członkowskich, zmieniającą rozporządzenie nr 1612/68/EWG i uchylającą dyrektywy nr 62/22/EWG, 68/360/EWG, 72/194/EWG, 73/148/EWG, 75/34/EWG, 75/35/EWG, 90/364/EWG, 90/365/EWG i 93/96/EWG (Dz.U. L 158 z 30.4.2004, s. 77 z późn. zm.).
Ustawa o zabezpieczeniu społecznym (Social Security Act) z 1986 r.
Ustawa o składkach i świadczeniach z zabezpieczenia społecznego (Social Security Contributions and Benefi ts Act) z 1992 r.
Ustawa o prawach człowieka (Human Rights Act) z 1998 r.
Ustawa o emeryturach (Pensions Act) z 2011 r.
Ustawa o emeryturach (Pensions Act) z 2014 r.
Rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych (Secretary of State for the Home Department) – Przepisy imigracyjne dotyczące Europejskiego Obszaru Gospodarczego (Immigration (European Economic Area) Regulations) z 2006 r.
