Contemporary differences in pensions between Member States of the European Union [Współczesne różnice między państwami członkowskimi Unii Europejskiej w zakresie emerytur]
https://doi.org/10.31971/2299-2332.2024.19.6
Słowa kluczowe:
Unia Europejska; państwa członkowskie UE, emeryturyAbstrakt
Emerytury, rozumiane jako instrument zapewniający środki do życia osobom, które już nie pracują (lub w szerszym rozumieniu – nie są już obecne na rynku pracy) wskutek osiągnięcia pewnego wieku (emerytalnego), nadal dowodzą swojej wartości dla współczesnych społeczeństw, w szczególności w Europie (oraz w Unii Europejskiej). Zagadnienia ich dotyczące posiadają oczywiste znaczenia dla UE jako całości, a nie tylko dla jej państw członkowskich. Warto zatem podjąć próbę syntetycznego rozważenia istotnych współczesnych różnic między emeryturami w UE przez zarysowanie sposobu ich finansowania, analizę świadczeń emerytalnych oraz przedstawienie ich obecnej ewolucji (reform). Te analizy stopnia, w jakim świadczenia emerytalne zapewniają odpowiedni dochód na emeryturze – to znaczy zapobiegają ubóstwu osób starszych oraz zapewniają dochód kobietom i mężczyznom nimi objętymi – prowadziłyby do wniosku, że w skali całej UE wzmocniona koordynacja między sprawozdawczością dotyczącą m.in. adekwatności emerytur oraz zrównoważenia wydatków związanych z wiekiem może ułatwić zastosowanie niezbędnego całościowego podejścia do stawienia czoła wyzwaniom demograficznym, zapewnienia adekwatnej i trwałej ochrony socjalnej oraz wspierania solidarności międzypokoleniowej.
Bibliografia
Benio, Marek, Joanna Ratajczak-Tuchołka. ‘The Polish pension system and social inclusion’. In: Private pensions versus social inclusion? Non-state provision for citizens at risk in Europe, ed. Paul Bridgen, Traute Meyer, Barbara Riedmüller. Cheltenham-Northampton: Edward Elgar, 2007.
Borg, Kyra, Hans van Meerten, Andrea Minto. ‘The EU’s Regulatory Commitment to a European Harmonized Pension Product (PEPP): The Portability of Pension Rights vis-à-vis the Free Movement of Capital’, Journal of Financial Regulation 2 (2019).
Bridgen, Paul, Traute Meyer. ‘Private pensions versus social inclusion? Citizens at risk and the new pensions orthodoxy’. In: Private pensions versus social inclusion? Non-state provision for citizens at risk in Europe, ed. Paul Bridgen, Traute Meyer, Barbara Riedmüller. Cheltenham-Northampton: Edward Elgar, 2007.
Bridgen, Paul, Traute Meyer. ‘The British pension system and social inclusion’. In: Private pensions versus social inclusion? Non-state provision for citizens at risk in Europe, ed. Paul Bridgen, Traute Meyer, Barbara Riedmüller. Cheltenham-Northampton: Edward Elgar, 2007.
Chłoń-Domińczak, Agnieszka. ‘Impact of retirement age changes on the old-age pension take up in Poland after 1990’, Ubezpieczenia Społeczne. Teoria i praktyka 3 (2019).
Commission and Social Protection Committee, 2024 Pension adequacy report. Current and future income adequacy in old-age in the EU. Luxemburg: Publications Offi ce of the European Union, 202.
Communication from the Commission to the European Parliament, the Council, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions, A Union of Equality: Gender Equality Strategy 2020–2025, COM 2020/152/final.
Czapiński, Janusz, Piotr Błędowski. Aktywność społeczna osób starszych w kontekście percepcji Polaków. Warsaw: Ministry of Labour and Social Policy, Centre for Human Resource Development, 2014.
de Neubourg Ch., J. Castonguay. ‘Ranking Orders: Performance Indicators for Social Protection Systems’, in: International Cooperation in Social Security, ed. Bea Cantillon, Ive Marx. Antwerp-Oxford-New York: Intersentia 2005.
Eichenhofer, Eberhard. ‘Fundamental social rights: New forms of regulation and governance’. European Journal of Social Law 2 (2013).
European Commission and Social Protection Committee, 2024 Pension adequacy report. Current and future income adequacy in old-age in the EU. Vol. 1, 19. Luxemburg: Publications Office of the European Union, 2024.
European Commission, 2024 report on gender equality in the EU. Luxemburg: Publications Offi ce of the European Union, 2024.
Gabryszak, Renata. ‘Wyzwania demografi czne dla europejskiej polityki społecznej’. In: Europejska polityka społeczna, ed. Renata Gabryszak, Dariusz Magierek. Warsaw: Difin, 2011.
Golinowska, Stanisława. ‘Podobieństwa i różnice uzupełniających i dodatkowych systemów emerytalnych w świecie’. In: Dodatkowe systemy emerytalne w świecie, ed. S. Golinowska. Warsaw: Institute of Labor and Social Affairs, 1994.
Golinowska, Stanisława. „Ewolucja i kierunki reform bazowych systemów emerytalno-rentowych w świecie”. In: Bazowe systemy emerytalne, vol. I, ed. Stanisława Golinowska. Warsaw: Institute of Labor and Social Affairs, 1993.
Góra, Marek. ‘Preserving social models while regaining competitiveness: can Europe do both?’. European View 1 (2012).
Huffschmid, Jörg. Economic Policy for a Social Europe. Basingstoke-New York: Palgrave Macmillan, 2005.
Interinsitutional Proclamation on the European Pillar of Social Rights, OJ C 428, 13.12.2017.
Jantoń-Drozdowska, Elżbieta. ‘Niestabilność ekonomiczna’. In: Kompendium wiedzy o gospodarce, ed. Edwarda Cyrson, 3rd ed. Warsaw-Poznan: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2000.
Jędrasik-Jankowska, Inetta. Pojęcia i konstrukcje prawne ubezpieczenia społecznego, 6th ed. Warsaw: Wolters Kluwer Poland, 2014.
Jointly proclaimed by the European Parliament, EU Council and the European Commission on 17 November 2017; OJ C 428, 13.12.2017, pp. 10–15.
Jurek, Łukasz. ‘Zmienność systemów zabezpieczenia emerytalnego: porównanie międzynarodowe’. Ubezpieczenia Społeczne. Teoria i praktyka 1 (2021), 4.
Kaleta, Paweł. ’Przeciwdziałanie nierównościom w dochodach i „luce emerytalnej” między płciami na poziomie Unii Europejskiej, ze szczególnym uwzględnieniem wpływu pandemii COVID-19, w świetle aktualnych danych statystycznych i dokumentów programowych UE’. Zabezpieczenie Społeczne. Teoria, Prawo, Praktyka 1(14) (2021)
Kalina-Prasznic, Urszula. ‘Ochrona ryzyka starości a odrzucone paradygmaty społecznego ubezpieczenia emerytalnego’. Polityka Społeczna 4 (2011).
Kochskaemper, Susanna, Jochen Pimpertz. Live Long and Prosper? Demographic Change and the Implications of Europe’s Pensions Crisis. Brussels: Wilfried Martens Center for European Studies, 2015.
Koćwin, Julitta. ‘Indeksacja’. In: Leksykon polityki gospodarczej, ed. Urszula Kalina-Prasznic, 2nd ed. Cracow: Oficyna Ekonomiczna, 2005.
Koćwin, Julitta. ‘Inflacja’. In: Leksykon polityki gospodarczej, ed. Urszula Kalina-Prasznic, 2nd ed. Cracow: Oficyna Ekonomiczna, 2005.
Koczur, Wiesław. ‘Przegląd systemu emerytalnego 2016. Bezpieczeństwo dzięki odpowiedzialności. Kluczowe zagadnienia i rekomendacje. Podsumowanie’. Ubezpieczenia Społeczne. Teoria i praktyka 2 (2017).
Marier, Patrik. Pension Politics. Consensus and social confl ict in ageing societies. London-Florence: Routledge/European University Institute, 2008.
Martinsson, Roland Poirier. “The demise of the driving forces behind the liberal and social democratic welfare state”, European View 1 (2012).
Muszalski, Wojciech. ‘Przemiany wieku emerytalnego’. Polityka Społeczna 3 (2009).
Muszalski, Wojciech. Prawo socjalne, 4th ed. Warsaw: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2004.
Nyce, Steven A., Sylvester J. Schieber. The Economic Implications of Aging Societies. The Costs of Living Happily Ever After. Cambridge: Cambridge University Press, 2005. Polish ed. Ekonomiczne konsekwencje starzenia się społeczeństw, transl. by A. Kliber, P. Kliber. Warsaw: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011.
Olszewska, Małgorzata. ‘Prawo do emerytury w systemie zdefi niowanego świadczenia’. In: Konstrukcje prawa emerytalnego, ed. Teresa Bińczycka-Majewska. Cracow: Zakamycze, 2004.
Overbye, E. ‘‘Everyone Has the Right to Social Security’ – Yeah, in Your Dreams’. In: International Cooperation in Social Security, ed. Bea Cantillon, Ive Marx. Antwerp-Oxford-New York: Intersentia, 2005.
Ravelli, Fabio. ‘The ECJ and supplementary pensions discrimination In EU law’. European Journal of Social Law 1 (2012).
Riedmüller, Barbara, Michaela Willert. ‘The German pension system and social inclusion’. In: Private pensions versus social inclusion? Non-state provision for citizens at risk in Europe, ed. Paul Bridgen, Traute Meyer, Barbara Riedmüller. Cheltenham-Northampton: Edward Elgar, 2007.
Ślebzak, Krzysztof. ‘Prawo do emerytury w systemie zdefi niowanej składki’. In: Konstrukcje prawa emerytalnego, ed. Teresa Bińczycka-Majewska. Cracow: Zakamycze, 2004.
Szumlicz, Tadeusz. ‘Zabezpieczenie emerytalne w systemach zabezpieczenia społecznego’. In: Systemy emerytalne w krajach Unii Europejskiej, ed. Tadeusz Szumlicz, Maciej Żukowski. Warsaw: Twigger, 2004.
Tragaki, Aleksandra. ‘Demographics: the vulnerable heel of the European Achilles’. European View 2(2014).
Uścińska, Gertruda. ‘Kierunki ewolucji wieku emerytalnego’. Zabezpieczenie Społeczne. Teoria, prawo, praktyka 1(7) (2018).
Uścińska, Gertruda. ‘Problemy współczesnych systemów emerytalnych – kierunki rozwiązań w zakresie wieku emerytalnego’. Praca i Zabezpieczenie Społeczne 4 (2011).
Uścińska, Gertruda. ‘Regulacje UE oraz orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości UE w zakresie równego traktowania w systemach emerytalnych’. Polityka Społeczna 10 (2012).
Uścińska, Gertruda. Świadczenia z zabezpieczenia społecznego w regulacjach międzynarodowych i polskich. Warsaw: Institute of Labour and Social Affairs, 2005.
Uścińska, Gertruda. Zabezpieczenie społeczne osób korzystających z prawa do przemieszczania się w Unii Europejskiej. Warsaw: Wolters Kluwer Poland, 2013.
Vartiainen, Juhana. ‘The future of the European welfare states: the intriguing role of demography?’. European View 1 (2017).
von Maydell, Bernd, Katja Burchardt, K.-D. Henke, R. Leitner, Ruud Muffels, Michael Quanta, Pirrko-Liisa Rauhala, Gert Verschraegen, Maciej Żukowski. Enabling Social Europe. Berlin: Springer, 2006.
Żarnowski, Janusz. Społeczeństwa XX wieku. Wrocław: Ossolineum, 1999.
WEBSITES/STRONY INTERNETOWE
Access 30.12.2024. https://europeanunion.diplomatie.belgium.be/en/la-hulpe-declaration-shaping-future-social-europe
Access 22.12.2024. https://www.gov.uk/government/news/default-retirement-age-to-end-this-year
