Dłużej pracować czy więcej oszczędzać? Strategie emerytalne uczestników systemu emerytalnego NDC

https://doi.org/10.31971/2299-2332.2023.17.1

Abstrakt

Wydłużające się średnie trwanie życia wymaga odpowiedniego przygotowania na okres starości, w tym zgromadzenia „kapitału” emerytalnego w celu utrzymania przyzwoitego standardu życia. W niefinansowym systemie emerytalnym o zdefiniowanej składce (NDC) oznacza to dłuższą pracę lub większe oszczędności (lub jedno i drugie), w przeciwnym razie prowadzi to do ubóstwa na starość. W artykule, na podstawie reprezentatywnej próby, rozróżniono strategie podejmowane przez pracujących Polaków w celu przeciwdziałania ubóstwu na starość (pracochłonne, kapitałochłonne, mieszane) jako przeciwieństwo bierności, wynikającej z postawy „jazdy na gapę” lub krótkowzroczności. Bierność dotyczy prawie połowy badanej populacji (przy czym krótkowzroczność jest prawie dwukrotnie częstsza niż postawa „gapowicza”), w szczególności członków gospodarstw domowych o niskich dochodach, rolników i osób o niższym wykształceniu. Za pomocą wielomianowej regresji logistycznej zidentyfikowano determinanty każdej kategorii. Wyższy dochód jest predyktorem wyboru strategii mieszanej lub kapitałochłonnej, podczas gdy myślenie o przyszłości wiąże się z wyborem strategii mieszanej. „Jazda na gapę” występuje częściej wśród uczestników pracowniczych systemów emerytalnych i osób o indywidualistycznym nastawieniu. Ponadto krótkowzroczność wiąże się z niskim poziomem wiedzy finansowej. Wyniki te sugerują, że obecna polityka nie będzie skutecznie wspierała utrzymania odpowiedniego standardu życia na emeryturze, prowadząc do rosnących dysproporcji. Alternatywnie, starzejący się wyborcy zmuszą polityków do zapewnienia transferów, stwarzając ryzyko niezrównoważonych budżetów.